Елле бүләк

Тик ниңәлер һуңғы арала кикереге шиңгән әтәс шикелле тойола башлағас, Вәлиулла­һы­ның кәйефен күтәрерлек сара эҙләй башланы – кемдер уға оҙон исеме менән өндәшә, икенселәр Вәли тиеүҙән уҙ­май. Аптырарһың да – төрт­мәле һүҙ әйтмәй, бөйөргә лә төртмәй. Ҡартының тормошон күңеллерәк итеү өсөн ниндәй мажара уйлап сығарырға? Бирәм тигән ҡолона сығарып ҡуйыр юлына тигәндәй, кисә гәзиттән “1 апрель алдынан Көтөрлөк ҡасабаһына клоун килә” тигән хәбәрҙе уҡығас та, күҙҙәре янып китте. “Булды былай булғас, ул әҙәм көлдөр­гөстө фатирыма иң беренсе алып ҡайтмаһаммы! Исемем Миңей, әй, Миңъямал бул­маҫ”. Халыҡ уға шундай килешле ҡушамат таҡҡан. Иртәнге сәйҙән һуң серен берәүгә лә сисмәйенсә генә үҙәккә һыпыртты.
Бәй, килер ҙә унда, әммә ҡайҙа осратыр? Миңей исемен йөрөтһөн дә тапмаһын, ти! Клуб хужаһы Вәкилдән һорашты. Баҡтиһәң, бер ул ғына көтмәй икән, ә тотош ауыл ҡаршы сығып аласаҡ ҡәҙерле ҡунаҡты.
Сит ил автомобилендә алғы урынға ғына ултырып, шыж­латып оло майҙанға килеп туҡтаны теге көлдөргөс әҙәм. Һай, бисура, ҡайһылай сиған һымаҡ ялтырауыҡлы ке­йенеп алған. Танауы теге һыртҡы яҡтағы мәңге “заправленный” йөрөгән Әлфистеке кеүек ҡып-ҡыҙыл, бер аяғын­да – калуш, икенсеһендә – сандалий. Ҡыҙғанысҡа ҡар­шы, клоун әрһеҙ Миңъямалға тәтемәне. Шунда уҡ клуб мөдире үҙенең “ҡорос ат”ына ултыртып алды, имеш, юлсы арыған. Шулай итеп, был юлы ҡарсыҡ, кәйефе ныҡ төшөп, йортона табан туйтаңланы.
Таныш тупһаһы аша үтте, ә Вәлиулла, ауыҙына һыу урт­лағандай, бер ни бул­мағандай йөрөп тик ята. Хатта ышҡы­лып бөткән кәзәкейен дә, үгеҙ ялаған бүреген дә сисмәгән. Ана илле йыл йәшәгән әбейенә иғтибар ҙа итмәй төпкө бүлмәгә инеп юғалдысы. Юлы уңмағас, “билемде яҙып алайым” тип, ятып торҙо ҡунаҡсыл бәндә, шул уңайҙан ҡартына иркәләнергә итте, анауы көндө коммерсант Хәтирә бишкә арттырып һатҡан май менән арҡаһын һыйпатырға ҡушты.
– Бабай, тим, бабай, ҡыл да ҡыбырлатырлыҡ хәлем ҡалманы, һыу бир, – тине. – Шифалы нәмәҫтәкәйеңде һөртөп ебәрһәңсе...
Йөҙтүбән ятып өндәш­кәнгәме, әллә бүтән сәбәп­тәнме, тауышы үҙенән йыраҡ османы сырхауҙың, ә яҡлаусыһы яуап бирмәне.
Һуңынан ҡәбер тынлығы урынлашты. Бына берәү беләгенә ҡағылды, кем булһын, бабайы инде. Таныш ҡулдар, йылы ҡулдар. “Тор, хәлең нисек?” – тип һораны. Ә нескә зат юрамал тик ятты, инәлтергә ине иҫәбе. Хатта һүҙ сығарыу түгел, тын алышын да йотто бер мәлгә. Вәли тағы юғалды. Уның ҡарауы, телефондан кем менәндер сөркөлдәшкәне ҡолағына салынды. “Сәғиҙә тисе, иртән генә ҡыҙы үҙе шыл­тыратҡайны... Аһ, ҡороғоро, шул бөтмәҫ һөйләшеүҙәре”, – тип эстән бошондо.
“Килер, ниңә килмәһен, ти. Ярты быуат түшәк бү­леш­кән йәрем дә килмәһә... Бына һөйәлләнеп ҡатҡан ҡулдарын арҡам буйлап йөрөтһә, бар һыҙланыуҙарым тәҙрәнән осоп китер”. Миңъямал татлы хыял солғанышында йөҙгәндә ҡаты итеп ишек шаҡынылар. “Һаңғырау күршеһе микән?” Ишетмәгән кеше ҡысҡырып һөйләүсән, ҡайһылай ҡаты туҡылдата. Эргәһенән генә аяғын һөйрәп ҡарты үтеп киткәнен тойҙо.
– Бына, бында ята, ана ята.
Вәлиҙең тауышын таныны әбейе. “Кем ята, ти. Әллә миңә күрһәтәме”. Миңей боролорға самалағайны, биле ысынлап ебәрмәне лә ҡуйҙы, ҡым­шанырлыҡ та хәле ҡалмаған. Ҡартлыҡ тигәнең шаярт­май­ҙыр. Әҙгә генә ятып торҙоңмо, шунда уҡ тән ҡата ла ҡуя. Ни тыны ҡыҫылған, ҡысҡырырға иткәйне, өнө лә сыҡманы. Ә Вәлиуллаһын самаланы, ҡорт саҡҡандай, эргәһендә ыуалана.
“Билемдә эшем юҡ, муйыным эшкинәлер бит”, – тип хәй­лә ҡорҙо, тегеләрҙең ҡыла­нышын тиҙерәк белгеһе килде. Башын еңелсә генә уңға борҙо ла күҙҙәрен ҡыҫып ҡы­на ҡарап ята бирҙе. “Бәй, кем­дәр? Аҡ халатлы берәү күре­нә, юҡ, икәү, яндарында – бабайы...”
– Ҡымшанды. – Ят тауыш шулай өндәште.
Күп тә үтмәне ҡаты ҡулдар ҡарсыҡты еңел генә күтәреп былйырап торған карауатҡа әйләндереп һалды. Миңъямал сытырҙатып күҙҙәрен йомдо, һаман наҙланыуын дауам итергә теләне, ләкин кемдер беләген тотоп ҡараны, икенсе берәү билдән аҫҡараҡ энә ҡаҙаны... “Уф, үлтерәләр”. Шул саҡ әбей, бәйләнгән тояҡ­тарын ысҡындырған һыйыр­ҙай, барыһын да ситкә этәреп, унан бигерәк шаҡ ҡатырып, тороп ултырмаһынмы!
– Китегеҙ бынан, нимә эшләйһегеҙ?..