Асҡыс бәләһе

Олоғая килә кешене ер үҙенә тарта, тиҙәр бит. Хәҙер мин дә шул баҡса тип йүгерәм. Күрәһең, нисә йылдар буйына ғәҙәткә ин­гәндер инде, аҙна аҙағы етеү менән баҡса тип йыйына баш­лайһың.
Был хәл былтырғы йәйге эҫелә булды. Эштән һуң ашыҡ-бошоҡ йыйынып баҡсаға сығып киттек. Килеп етеү менән иң тәүҙә ҡо­ҙоҡтоң йоҙағын ысҡындырып ебә­реп, сарсап ултырған түтәл­дәргә тиҙ генә һыу ҡойорға ашыҡтым. Әҙерләп ҡуйған һыуҙы ҡойоп бө­төр­гәс, уны тултырыу өсөн, йо­ҙаҡты асып, бер бәйләм асҡысты ҡоҙоҡтоң ҡапҡасы өҫтөнә һалып, һыу ағыҙа башланым. Онотолоп китеп ҡоҙоҡтоң ҡапҡасын кире япҡайным, асҡыстар ҡоҙоҡ эсенә шап итеп төштө лә китте.
Хәҙер ни эшләргә инде? Бөттө баш! Бер мәлгә шымып һәм ал­бырғап ҡалдым. Ҡурҡа-ҡурҡа иремә әйтһәм, ул мине шунда уҡ эттән алып эткә һалып һүгергә тотондо. Ир-ат халҡы ҡыҙыу була бит. Кәрәкмәгән ергә бараһың да тотонаһың, ти.
Төрлөһөн уйланым да, нисек булһа ла ҡоҙоҡтағы бөтә һыуҙы һурып сығарып бөтөрөргә булып эшкә тотондом. Ирем бер аҙ ты­нысланғас, эргәмә килеп, балыҡ тотҡандағы һымаҡ ниндәйҙер ыр­ғаҡтар менән асҡыстарҙы һөҙөп-һөҙөп ҡараны. Эләктерә алманы. Уны-быны уйлап, исмаһам, йылынып сығырға булһа ла ярап торор тип, иң тәүҙә мунсаға һыу тул­тырып, тоҡандырып ебәрҙем. Ҡоҙоҡтоң һыуы шаҡтай ғына кә­мей төшкәс, ирем, мине һүгә-һүгә ҡоҙоҡ эсенә баҫҡыс төшөрөп үҙе төшөп китте. Ә мин өҫтә ҡара­уылсы һымаҡ тороп ҡалдым. Ал­лаһы Тәғәләнән ярҙам һорап, белгән доғаларымды ҡат-ҡат ҡа­батлайым. Ул кәүҙәгә йоҡа ғына. Үҙе эшләгән ырғаҡтары менән ҡо­ҙоҡ төбөн һөҙә торғас, асҡыстар килеп сыҡты. Шатлығынан һөрән һалып ҡысҡырып ебәрҙе. Ҡоҙоҡ­тан башы күренеү менән иремде маҡтап: «Һинһеҙ нимә генә эшләр инем», тип кәйефен күтәрергә тырыштым. Ҡоҙоҡтан сыҡҡанда, лысма һыу, етмәһә, дер-дер килеп ҡалтыранырға тотондо. Уны эҫе мунсаға индереп ебәрҙем.
Икенсе көндө күршеләр, әллә ҡоҙоғоғоҙҙо таҙартып алдығыҙ инде, ҡалай ҙур эш эшләнегеҙ, тип беҙҙе күргәс тә йылмайып ҡуйҙы.
Ошо асҡыстар менән тағы бер ҡыҙыҡ хәл булды. Шул мунса тип үләбеҙ ҙә китәбеҙ. Баҡсаға йома көндө кис барабыҙ ҙа шунда уҡ мунсаны тоҡандырып ебәрәбеҙ. Улай-былай түтәлдәргә һыу ҡой­ғас, тамаҡ ялғап алғас, эш бер төрлө булғас, мунсала рәхәтлә­неп сабынып сығабыҙ. Шунан кемдер телевизор ҡарай, кем­дер йоҡо һи­мертә.
Ҡайтыр алдынан, ял көнө тағы мунса тоҡандырып, йыуынып ал­ғас ҡына юлға сығабыҙ. Хәҙер нисә йыл инде шулай ғәҙәткә кергән. Күршеләр, һеҙ мунсаны күп яғаһығыҙ, тип аптырай. Ә беҙ шулай өйрәнгәнбеҙ. Ваннала йыуыныуҙы бар тип тә белмәйбеҙ.
Был юлы ла шулай булды. Йома көнө ҡараңғы төшкәс кенә мунса әҙер булды. Сәғәт киске 11 ти­рәһендә мин мунсаға киттем. Йыуынып-сабынып мунсанан сығып килһәм, мунса ишеге шап итеп ябылды ла ҡуйҙы. Иремә, асҡыс­ты ал, мунса ишеге бикләнде лә ҡуйҙы, тип өндәшеүем булды, асҡысты эләктереп мунса эсенә инеп китте. Ул килеп сыҡҡас, асҡыстарҙы эҙләһәк, асҡыс – салбар кеҫәһендә, ә салбар мунсала тороп ҡалғаны асыҡланды. Хәҙер нисек итеп мунсала тороп ҡалған асҡыстарҙы алырға, тип ваш вата башланыҡ. Мунсаның тәҙрәһен алырға иткәйнек, ул бигерәк бәләкәй, кеше һыйырлыҡ түгел.
Иртән ирем баҫҡысты мунса­ның ҡыйығына терәне лә дрель менән бер профнастилды һүтеп алып ҡыйыҡ аша мунса эсенә төштө. Бер нисә минут эсендә һин дә мин, ишекте асып килеп сыҡты. Ә мин шатлыҡтан тиҙ генә тағы мунсаны тоҡандырып ебәр­ҙем.

Л. БАЙРАМОВА.

Фото: zagadki-dlya-detej.ru