БӘХЕТ КӨТКӘНДӘ Хикәйә Беренсе бүлек

Беҙҙең уҡыусыларыбыҙҙың күбеһенең әҙәбиәткә мөнәсәбәте бар. Улар сюжеттың нимә икәнлеген, беҙгә ҡарағанда, яҡшыраҡ белә. Әҙәби әҫәр өсөн сюжет – мотлаҡ күренеш. Ошо кәлимәбеҙҙә, төрлө терминдар менән һәлмәкләтмәй генә, сюжеттың ябай ғына аңлатмаһын бирәбеҙ. Әҫәрҙә ваҡиғалар үҫешә, күҙгә күренмәҫ көрәш бара, бәрелеш була һәм әҫәрҙең төп проблемаһы хәл ителә. Ябай ғына итеп әйткәндә, һәр бер кеше үҙенең бәхете өсөн көрәшә. Ярата инде яҙыусылар сюжетты, ярата. Берәүҙәр йөҙ сюжет яҙып һалған, икенселәр уны, илле генә, ти. Ҙур урында уҡыған берәү миңә егерме өс сюжетты һанап сыҡты. Оҫтараҡтар һәм тәжрибәлерәктәр уны ун ике менән сикләй. Беҙгә ҡалһа, сюжет – берәү генә. Ул да булһа, бәхет. Һәр бер кеше бәхеткә ынтыла, бәхет көтә, бәхет өсөн көрәшә. Ә бәхет нимә инде ул? Бәхет ул – һөйгән йәрең менә бергә булыу. Аҡсалы, фатирлы, кейемле булыу. Ана, бер бәхетле ята. Уның бөтәһе лә бар: аҡсаһы ла, машинаһы ла, фатиры ла, тик һөйгән йәре генә юҡ. Бер ыңғай ишек ҡыңғырауы һәм кеҫә телефонының шылтырауы ишетелә башланы. Бер нимә белмәй, йоҡлап ятҡан Мәргән аҙ ғына ла һелкенмәне, исмаһам. Бер ыңғай ишектәге ҡыңғырау ҙа, телефон да шылтырауҙан туҡтаны. Мәргән башын күтәрҙе. Үрелеп кенә алды ла, минераль һыу эсте, тороп ултырҙы, эргәһенә бесәйе килеп баҫты. – Эх, дуҫҡайым, – тине Мәргән, – мин бит һине ашатырға онотҡанмын. Һыуытҡыстан колбаса, сыр алып, ваҡ ҡына итеп турап, бесәйгә һалды. Уныһы теләр-теләмәҫ кенә ашай, тағы ла колбаса, тағы ла сыр, тиҙер инде. – Мин үҙем дә сыр менән колбаса ғына ашайым, хатта йомортҡа ла ҡурып тормайым, – тип һөйләнде хужа. – нимә һалам, шуны аша. Теләмәһәң, сығып китә алаһың. Ҡара, бесәйе лә үҙенә күрә түгел, боролоп та ултырмай. Ярай, баҙарға сыҡһам, ит киҫәге лә алырмын әле. Мәргән яңғыҙ йәшәй. Заводта директор урынбаҫары булып эшләй, эш хаҡы фатир һатып алырлыҡ булғас, һис тә насар түгел. Кисә Мәскәүҙән коллегалар килгәйне, шуларҙы ҡунаҡ итеп, саҡ оҙатып ебәрҙеләр. Бик ҡәнәғәт ҡайтып киттеләр. Киләсәккә төшөмлө генә маҡсаттар билдәләнеләр. Әгәр эштәр ошолай барһа, бер нисә йылдан Рәсәйҙәге иң яҡшы биш завод исемлегенә инәсәктәр. Заказдар йылдан-йыл арта, конкуренттар тик ятмай, шулай булғас, үҫергә, етештереүҙе киңәйтергә кәрәк. – Йә, ашап туйҙыңмы? – тине хужа бесәйгә, йылы ҡарашын ташлап. – Яҡшыраҡ эшләһәк, яҡшыраҡ ашарбыҙ. Һин, әлбиттә, кисә мин “төшөрөп” ҡайтҡан өсөн үпкәләйһеңдер. Үпкәләп, дөрөҫ эшләйһең. Минең үҙемә лә уңайһыҙ, баш та ауыртып тора. Бына, мин әйтте, тиерһең, хәҙер әсәйем килеп керәсәк. Сөнки ул шылтыратҡан, ә мин уға яуап бирмәгәнмен. Әсәйемде минең ни өсөн яуап бирмәүем түгел, ни өсөн яуап бирә алмауым ҡыҙыҡһындыра. Ул мине һаман да ун беренсе класс малайы, тип иҫәпләй. Ә минең ун беренсе класты тамамлауыма – егерме йыл. Тәк, минең класташтар ҡасан осраша әле ул? Киләһе шәмбе. Тимәк, миңә киләһе шәмбе урында булырға кәрәк. Ул арала булмай, кеҫә телефоны шылтырай башланы.