ҺИН – СИТ КЕШЕ... Хикәйә Икенсе бүлек

Дим буйында ултырыуҙың йәмен күргәндәр генә белә. Министр урынбаҫары башлыҡ менән бер осор уҡыған икән. Дуҫтарҙы ҡаршылай ҙа, оҙата ла белергә кәрәк. Дим буйына ике тирмә, ҙур сатыр ҡорҙолар. Мәҙәниәт һарайынан йырларға ике әртис тә килгәйне, уларын тыңлап та торманылар. Ғәзизә йырлай икән. “Ашҡаҙар”ҙы һуҙып ебәргәйне, бөтәһе лә тын ҡалды. Сәғит үҙе йырлай белмәгәс, моңло кешеләргә һәр ваҡыт һоҡланып йәшәй – кешегә шул тиклем моң нисек һыя икән? Ғәзизә йыры менән барыһын да арбаны. Башлыҡ, ҡыҙып алғас, әйтеп ҡуйҙы:

– Апаһы ла ошолай йырлай, – тине ғорурланып.

Ҡараңғы төшкәс тә байтаҡ ултырҙылар, усаҡ яҡтылар. Ара-тирә йөрөп килделәр. Өфө ҡунағы ла яңғыҙ түгел. Һуңынан, ҡунаҡтарҙы урынлаштырып, өҫтәлдәрҙе йыйыштырып, тирмәләрҙе һүтеп, таңға ҡарай ғына таралыштылар. Сәғит, өйөнә ҡайтып, йыуынып, ҡырынып, бер сәғәттәй генә ойоп алды ла эшкә китте. Ҡунаҡтарын да ҡарарға, ваҡ-төйәк йомоштарҙы ла үтәргә кәрәк бит әле. Барып, күп тә үтмәне, башлыҡ килеп етте. Өфө ҡунағы аптыраны быларға, бик иртә йөрөйһөгөҙ икән, тине. Ни хәл итәһең, был ҡала түгел, ауыл, иртәләмәйенсә булмай.

– Ә иртәнге аш нисек, булмаймы ни? – Сәғит, өмөтләнеп, Ғәзизәгә ҡараны. Ә ул ҡатындың бөтәһе лә әҙер. Төпкө бүлмәгә кереп ултырҙылар. Республика, донъя хәлдәрен һөйләштеләр. Министр урынбаҫары байтаҡ ҡына мәсьәләләрен хәл итте. Үҙенең дә ваҡ-төйәк йомошо бар икән. Улы атаһы менән һөйләшмәйенсә ике камаз һатып алған да хәҙер шуларға һалым түләрлек тә эш таба алмай.

– Бәй, ниңә уны тартынып торорға, килтер бында, беҙҙекеләр өлгөрә алмай.

Ҡыуанып ҡайтып китте тегеһе. Ярай, ун камаз эргәһенә тағы икәү һыйыр әле.

Сәғит Шәкир улы бөгөн тағы ла һуңлап ҡайтты. Тегендә барам, бында барам, кәңәшмәгә саҡырҙылар тип, икенсе көнөнә кис ҡайтҡан саҡтары ла булды. Сәғит Шәкир улының күңелен Ғәзизә тамам арбағайны. Аҡрынлап өйҙөң дә йәме китте. Сәғит менән Гөлсинә ултырып һөйләштеләр, аңлаштылар.

– Мине бында йөрөтмә, Сәғит, – тине Гөлсинә. – Үҙемдең артыҡ икәнемде беләм. Һин мине ауылға алып ҡайт. Шундағы өйөбөҙҙө һағынам.

Ҡаршылашманы Сәғит, ҡатынын ауылға илтеп ҡуйҙы. Өйө, әлбиттә, ҡарауһыҙ торғас, иҫкергән, таҡта ҡоймалары ҡарайған, шифер ҡыйығы туҙған, ҡарағура баҫҡан. Әлбиттә, ҡырҡ йыллап ғүмер иткәндән һуң өр-яңынан тормош башлауы ҡыйын. Ләкин Сәғит үҙенә-үҙе хужа түгел ине. Ҡатынының күҙенә ҡарарға ла уңайһыҙланды. Өйгә инеп тә торманы. Шулай итеп, өйрәнелгән тормошто юҡҡа сығарып, өр-яңынан йәшәп алып китте Сәғит Шәкир улы.

Әллә кисерештәрен эскә йомоп йөрөгәнгәме, Сәғит бер мәл ауырып та китте. Ике аҙна дауаханала ятып сығырға тура килде. Элек аҙна һайын шылтыратып, хәлен белеп торған балалары, донъялар үҙгәргәс, аталарын бөтөнләй онотто. Берҙән-бер улы табип бит әле.

– Атай, хәлең нисек? – тип шылтыртһа, ни була. Юҡ, бар тип тә белмәнеләр. Әллә береһенә әйтмәне микән тиһә, әсәләре менән һөйләшеп торалар. Былай Гөлсинәһенә үпкә юҡ, уныһы, үҙе килеп күрмәһә лә, көн аша ашарға ебәреп торҙо.

Дауахананан сыҡҡас, Сәғит бер аҙ арыуланғандай тойҙо үҙен. Ләкин күпме генә дауаланма, йәшәреп булмай инде. Ғәзизә менән йәш айырмаһы үҙен һиҙҙерә башланы. Сәғиттең дәрте бар ине әле, ләкин бер тапҡыр башлыҡ менән ошо хаҡта һөйләшеү булды.

– Эх, Сәғит Шәкир улы, – тине Таһир Муса улы. – Мин һине еңелсә генә киҫәткәйнем шикелле. Үрелмә, буйың етмәҫ, тип әйтергә теләгәйнем. Ә беләһеңме, тыңламаҫыңды мин алдан һиҙҙем.

– Һуң инде, мин үҙемде, бәлки, йәшәрермен, тип көткәнмендер, – тип шаяртып ҡуйҙы Сәғит. – Нишләйем икән? – тине ул, башлыҡҡа ҡарап.

– Үҙең ҡара. Ә ниңә ҡатыныңа ҡайтмайһың? Ҡырҡ йыл йәшәгәс, ҡыуып сығарыр, тиһеңме? Һөйләнер-һөйләнер ҙә тыныр.

Ошо һөйләшеүҙән һуң да Сәғит элеккесә йәшәп ҡарарға ынтылды, ләкин булманы. Килеп сыҡманы. Хатаһын аңлар өсөн бер йылдан ашыу ваҡыт үтте лә ҡуйҙы. Үҙе ябығып китте, эшендә ауырлыҡтар килеп сыҡты. Бына бөгөн тыуған көнө. Башлыҡ үҙе шылтыратып ҡотланы. Ә балалары, ҡатыны бер һүҙ, бер сәләм ебәрһәсе. Гүйә улар Сәғиттең барлығын инҡар итә ине.

Эйелгән башты ҡылыс сапмай, тиҙәр. Әллә ҡайтып, ғәйебемде таныйһы микән, тип өҙгөләнде ир. Боронғо ата-бабалар өсәр-дүртәр ҡатын тотҡан, тип аптыранды һәм үҙенә яуап таба алманы. Әллә ошо эш бигерәк бөтөрҙө микән? Бер ҡараһаң, әләл ни ауырлығы ла булманы шикелле, еңел эшләне, еңел йәшәне, аҡсаһы ла мул булды.

Бөгөн көнө буйы объекттар буйлап йөрөнө, эштәрҙе геүләтеп ебәрҙе, ана, көҙ ҙә етә, ямғырҙар башланыр, ҡорола планды үтәп ҡалырға кәрәк.

Бер заман машинаһы менән ҡайҙа килеп сыҡҡанын абайлаһа, аптырап китте. Үҙенең ауылына ҡайтып бара лабаһа. Кире боролорға итеп туҡтағайны, көсө етмәне. Яңылыш килеп сыҡтым, тигән һылтау менән ҡатынын барып күрергә булды. Ауыл урамын бер үткәйне, иҫке ҡоймалы, туҙған шиферлы йортто тапманы ла ҡуйҙы. Эргәһенән бер үтеп китте, икенсегә ураны, халыҡ матурҙан төҙөй шул хәҙер. Берәйһенән һорар ине, урамда һис кем күренмәй. Ҡуй инде, үҙ өйөңдө таба алмай йөрө әле.

Аҙағы бар.