Миләүшә ҠАҺАРМАНОВА Бетерә шаршыһы повесть Ун бишенсе өлөшө

Ун бишенсе өлөшө

Тейешле урынға ебәреләһе ҡатын-ҡыҙҙар төркөмө йыйылғансы тип, шул Белореттың ваҡытлы изоляторында ашнаҡсы ярҙамсыһы эшенә ҡуйып торҙолар. Камераларға аш таратыуға, һуңынан һауыт-һабаны йыйып алыуға, унан уларҙы йыуыуға, бәҙрәфтәрҙе таҙалауға арналды хәҙер уның көнө. Яҙмышы менән килешә алмаған йөрәген баҫыу, баҫа алмағанда ла, бер аҙ онотолдороу өсөн уға эш, туҡтауһыҙ эш кәрәк ине. Үҙен хәлдән тайҙырғансы, түшәгенә етер-етмәҫтән арып йығылырлыҡ хәлгә еткергәнсе ғазапланы. Түшәккә ятып, нимәләрҙер хаҡында уйламаҫ, әсәһен иҫенә төшөрмәҫ өсөн мейеһен эшләтмәҫкә тырышты. Хатта аҡылдан яҙғыһы килде. Хоҙайҙан, йә үлтер, йә аҡылдан яҙҙыр, тип ялбарҙы. Тик көн дә шул аҡылында уянды ла, шул хәсрәттәрен кейеп, ҡулына сепрәк алды.

Өс ай тирәһе ваҡыт үткәс, сираттағы төшкө ашты таратып йөрөй ине. Бер камераның тәҙрә өлгөһөн асып, эстәгегә сеүәтә һуҙғанда, уның танышлығын аңғарып, иғтибар итте һәм саҡ ҡысҡырып ебәрмәне. Теге ир ҙә уны таныны. Таныны ла арты менән боролдо. Тик һуң ине инде. Үҙен төрмәгә тыҡҡан әҙәмде – Борис Федорович Серебриковты ҡараңғыла ла яңылышмаҫ ине ҡатын. Коридор буйлап ары ҡуҙғалып киткәс, ашнаҡсы булған Захарҙан һораны:

– Был кем ул?

– Бер түрә, кисә алып килделәр.

– Ниндәй статья менән икән?

– Һинеке кеүек үк. Тик ҙур күләмдә. Ә ниңә һорайһың уны?

– Былай ғына... Ул мине ошонда ебәрткәйне, нахаҡ ғәйеп тағып.

Захар ярҙамсыһына ышанмайыраҡ ҡарап алды:

– Ниндәй маҡсаттан? Һинең уға, ҡайһындай түрәгә, ни хәжәтең булды?

– Бәйләнде лә... башына утын ағасы менән һуҡтым. Шуны кисерә алманы.

– Ну, һин даешь! – тип коридорҙы яңғыратып көлдө ашнаҡсы. – Шундай ҡурҡынысың да бармы ни? Ә мин һине, бур ғына икән, тиһәм әле.

Көлөрөн көлһә лә, икенсе көн Хәтирәне бөтөнләй аптыратты ул.

– Мин зектар араһына Серебриков тураһында хәбәр ебәрҙем.

– Ниндәй хәбәр? – ҡатын ҡустыһы булырҙай егеткә ҡарап ҡалды.

– Көсләүсе, тип...

– Уның көсләүсе икәнлеген минән башҡа кем белә?

– Хәҙер инде барыһы ла белә. Бында ундай дан менән йәшәүҙән йәшәмәү хәйерле. Так что, дошманыңды юҡ иттек, тип уйла.

Әллә нисек булып китте ҡатынға, юҡ, үсе ҡанманы уның, тантана ла итмәне, рәхәтлек тә кисермәне. Бары түше тәңгәлендә өңөрәйеп торғандай ҡара бушлыҡ ҡына тойҙо. Ул бушлыҡ ҙурайғандан-ҙурая барып, уның үҙен дә йота, юҡҡа сығара барғандай ине.

Коридор буйлап алға китеп өлгөргән Захар боролоп, өндәште:

– Ирка! Йоҡлама!

Аяҡтарын иҙәндән саҡ айырып алып, артынан эйәрҙе.

Ярты йылдан тиҫтәләгән ҡатын-ҡыҙҙы Тула өлкә төрмәһенә алып барып ҡалдырҙылар. Бында уларҙы хәрби кейем тегеү цехтарына таратып сыҡтылар. Көн дә сафтарға теҙеп, һау-һаулап өргән эттәр һағы аҫтында эш урындарына алып баралар ҙа кискә шулай уҡ йоҡлау урындарына оҙаталар. Төрмә тәртиптәрен, ҡағиҙәләрен белгән Хәтирәгә, бер нисә тапҡыр тасма-тас һуғышып алыуҙы иҫәпкә алмағанда, артыҡ ҡырҡыу хәлдәр тыуманы. Ул, шул бер һоро массаға әүерелеп, ағым менән ҡуша аҡты.

Иҫләрлек артыҡ нәмә лә булмаҫ ине, әгәр... Бер көн, эштәрен тамамлап сығып, рәткә теҙелә алмай этешеп-төртөшкән ҡатын-ҡыҙҙарҙы көтөп ауалаған овчаркаларҙың береһе бәйләп ҡуйылған еренән ысҡынып китте лә төркөмгә ташланды. Шунда уҡ иң яҡындағы ҡатынды ергә бәреп йығып, өҫтөнә баҫты. Ул – Хәтирә ине. Дошманды йығып, алҡымынан алыуға өйрәтелгән эт аҫтындағының бер ҡаршылығын ғына көттө. Саҡ ҡына сәбәләнһә, бөттө! Бөтөн ғүмере күҙ алдынан үткәндәй булды. Ни ғиллә менәндер теленә көс килде:

– Аҡтырнаҡ... Муйнаҡ... ә? Һәйбә-әт малай... һәйбә-әт... Аҡы-ллы-ы...

Тауышҡа казармала булған һаҡсылар сығып, майҙансыҡ буйлап был яҡҡа йүгерҙе.

– Ыласынмы һин?... Ыласы-ын... Әллә... Шоңҡармы?.. Шоңҡар... Шоңҡар... аҡыллы эт... аҡыллы...

Башмаҡ ҙурлыҡ овчарка аҫтындағыға аптырап ҡараны. Иркә тауышҡа, ҡолаҡтарын беҙ итеп, баштарын ҡыйшайтҡыланы. Унан көслө тәпәйҙәре менән ерҙәгенең күкрәген бер-ике иҙеп тапағас, һауаға ҡарап, был ни булды әле тигәндәй, юғалып ҡалған тауыш менән бер генә “һау” итте лә әсиренең эргәһенә һуҙылып төшөп ятты. Һаҡсылар килеп еткәндә, улар шулай йәнәш яталар ине. Ҡанға туҙған ҡатынға ярҙамға ташланған һалдаттар, был күренештән күҙҙәре дүрт булып, йәһәтләп килеп, эткә ҡайыш һалдылар ҙа торорлоҡ хәле ҡалмаған Хәтирәне тартып торғоҙҙолар. Ҡатын-ҡыҙҙар ярҙамы менән саҡ ҡайтып етте. Ҡурҡыу быуынына төшкән ине.

Шул ваҡиғанан һуң ниндәйҙер званиелы ҡатын янына алып килделәр. Ул баштан-аяҡ күҙҙән үткәргәс, һорау бирҙе:

– Ни өсөн һине теге көн эт ботарламаны, нисек уйлайһың?

Хәтирә уйлап торманы, үҙенә мәғлүм булғанын ғына әйтте:

– Мине эттәр ярата, уларға тылсымым бар.

–Нисек, тылсымың? Ведьмамын, тимәксеһеңме? – ир төҫөнә инеп барған ҡатын тәмәкенән һарғайған тештәрен асып йылмайҙы.

– Бәләкәйҙән шулай, мин иң уҫал этте лә тиҙ генә эйәләштерә алам. Атайым бүре балалары ла алып ҡайтып биргеләне...

Тыңлаусы ышандымы-ышанманымы, һынаулы ҡарай биреп торғас, шул уҡ уйынсаҡ тауыш менән ҡарар сығарҙы:

– Бөгөндән эт фермаһына күсәһең. – Унан, үҙ алдына һөйләнгәндәй итеп, өҫтәп ҡуйҙы. – Ҡайһы ваҡыт, кешеләр менән йәшәгәнсе, эттәр менән көн итеү хәйерле ул.

Шулай итеп, эттәр араһына барып инде. Уларға ашарға бешерҙе, ситлектәрен таҙартты, көсөкләтте, тейешлеләрен тейешлеләренә ҡушты, йәштәрен, ауырлыҡтарын билдәләп барҙы. Ауырығандарына ветеринар саҡыртты, бетлеләрен махсус шыйыҡсалар менен йыуҙы, яралыларын тәрбиәләне. Үҙе ошо хайуанҡайҙарына, улары уға шул ҡәҙәр булып эҫенделәр, ҡатындың эттәр тотолған территорияға килеп инеүе була, тегеләре ситлектәрендә ырғышып, иректә йөрөгән көсөктәр, сабышып килеп, юлын быуҙы. Һәр береһенә йылы һүҙ ҡатырға, ҡараш һалырға тырышты, улар бит шул һөйөүгә мохтаж булып көтөп тора, тип уйланы.

Дауамы бар.

–––––––––––––––––––

Дуҫтар! Көн һайын әҫәр уҡырға теләһәгеҙ, беҙҙең төркөмгә ҡушылығыҙ: "Һәнәк" журналы, журнал "Вилы"