Рәлиф КИНЙӘБАЕВ АУЫЛСА ҺАНТЫЙ БАРБАРА Хикәйә. Алтынсы бүлек.

Ай-һай, был донъяла ҡыҙҙар үҫтереүе анһат түгел шул, ошо хаҡта бөгөн иртән ире менән дә һөйләшеп алдылар. Батырҙың ни эше күп булғас, төшкө ашҡа ҡайтып ҡына йөрөгән кеше, эшенән һис тә бушамай. Иртәнсәк аталарына һөйләп алғайны, Айзаттың килеүе, Рәмзиә менән осрашыуы, Бүкәндәр менән эш итеүҙең ауыр икәнлеген төшөндөрөргә тырышҡайны, Айзаттың эштән һуң килеп йөрөүен, ҡыҙҙары менән бик яҡын аралашыуын да онотманы. “Их, был икәүҙең береһен алып китһә, йәки өйләнһә, ҡайһылай шәп булыр ине”, – тип һөйләнде ул иренә һыйынып.
Ә ире нимә тигән була инде:
– Алам-маҙар тигән булһа, икеһен дә тоттор ҙа ебәр.
Ҡатыны урынынан һикереп тора биреп ҡуйҙы:
– Мин һиңә етди итеп һөйләйем, – тине ул асыуланып. – Һин көлкөгә бораһың да ҡуяһың.
– Уйлағаным да юҡ, – тип тынысландырҙы ире. – Ана, береһен ҡабаландырып, бер һантыйға тоттороп ебәрҙең дә, эште уйҙың да ҡуйҙың. Ни үҙенән ҡотолоп булмай, йә алып китеүсе юҡ.
– Айзатты әйтәм, Наҡыяны күрәм, тип килгәйне бит, Нәғимәһен күреп ҡалған да, апаһының йәш сағына оҡшатып, баяғы, әүрәне лә ҡуйҙы.
– Һуң, был хаҡта һин миңә бер һөйләнең дә инде. Мин дә аптырандым, – тине Батыр. – Наҡыяны эҙләп килгән икән, һәйбәт булған. Ә бына һеңлеһенә иғтибар итеүе насарыраҡ. Икеһе лә, үҙеңә оҡшап уҫалдар, бында мин бер яҡшылыҡ та көтмәйем. Егетен беләбеҙ, инженер, уҡыған кеше. Ундайҙар хәҙер күп, ләкин эшләгәндәре әҙ. Мин инде алға ҡарап әйтәм, хәҙер һыйырҙар бар, тағы грант тәҡдим итәләр. Еребеҙ етерлек, техника кәрәк буласаҡ. Беҙгә инженер ҙа артыҡ түгел. Шулай булғас, ҡыҙҙарыңды ғына түгел, ферманың эшен хәстәрләргә кәрәк.
Ҡайһылай хәйләкәр, аҡыллы баш, тип уйлай Әлиә ире хаҡында. Ошоларҙы бер ай элек кенә иренә һөйләп, аңлатып биргәйне, хәҙер вис кенә үҙенеке итеп кешегә һөйләп тә йөрөй икән. Теге көн район гәзитенә лә интервью биргән, телевизорға төшкән, радиоға һөйләгән. Ҡатыны иһә, хәҙер эйәреп йөрөгән кеше һымаҡ ҡына була инде. Ә малдарҙы кем ашата? Һөтөн-маҙар кем эшкәртә? Баҙарҙа кем һата? Юҡ, Әлиәне иҫкә алыусы ла юҡ. Тик был хаҡта өндәшеп булмай. Бер генә һүҙ әйт, хәҙер тоҡанып китәсәк, йорт буйлап дөбөр-шатыр йөрөй башлаясаҡ. Ә кисен инде эсеп-иҫереп ҡайтырын көт тә тор.

***
Айзаттың ҡайтыуын Рифмир көтөп тора ине. Көтмәй, һөйләшмәй сараһы юҡ, Рәмзиәһе бая сәғәт буйы тылҡыны. Өйләндерергә кәрәк. Донъяһы ҡараулы булыр. Ана, кешеләр, мал-тыуар алып, кем әйтмешләй, эштәрен ҙурайталар. Өс һыйыр менән алыҫ китеп булмай. Ауыл хужалығы идаралығында һөйләште, ғариза яҙ, документтарыңды килтер, ерен дә,таналарын да алып бирәбеҙ, техника менән ярҙам итәбеҙ, тип торалар.
Рифмир улына бик оҙаҡ һөйләне. Тегеһе көнө буйы эшләп арыған булһа ла, ҡайһы бер һүҙҙәренә ҡолаҡ һалырға тырышты.
– Әле кемделер тапҡанһың түгелме һуң, улым? – тине Рифмир, улына ентекләп ҡарап. – Ниңә һайланып тораһың, береһен ал да ҡайт.
– Атай, үҙең һөйләп тораһың бит, әсәйең һин Бөкөләрҙең ҡыҙын алыуға ҡаршы, тип. Мин инде Наҡыяны күрәм, тип барғайным, Нәғимәһе сығып, мөлдөрәп тик тора.
– Әсәйеңде тыңлап йөрөһәң, ғүмерҙә ҡатын ала алмаясаҡһың! – тине атаһы. – Ғөмүмән, бындай эште ир-ат үҙе хәл итһен ул. Шуны бел, улым. Ҡатын-ҡыҙ ул иң ҙур һәм, асылһа, нимә ятҡаны ла билдәле булмаған серле һандыҡ. Үҙеңсә эшлә. Ҡатын-ҡыҙҙы аңлап, аңлатып, хатта һәр ваҡыт уныңса ҡабул итеп тә булмай. Һин түгел, ошо йәшкә етеп, үҙем ҡабул итә һәм аңлай алмай йонсойом. Ай-һай, икәү тинең бит әле. Һине ҙур һынауҙар көтә. Хәйер, бисә менән кемгә еңел икән? Бына, утыҙ йылдан артыҡ йәшәйбеҙ, әсәйең менән донъя көтөүе ҡасан еңел булды икән, тип уйлайым, ләкин хәтергә төшөрә алмайым. Сер түгел, әсәйең мине күп эштәргә дәртләндерҙе. Һәм бына ошо көнгә төшөрҙө.
– Сеү, атай, әсәйем тыңлап тормаһын, –