Рәлиф КИНЙӘБАЕВ ҮҘЕҢДЕ ЭҘЛӘ ҺӘМ ТАП Хикәйә Етенсе бүлек

һиҙгәнһегеҙҙер, тип уйлағайным, беҙҙе бит бик ныҡ тикшерҙеләр. Төнгө клубтан ҡайтып еткәнсе, мин йоҡларға ятҡансы. Һәр хәлдә, беҙҙең өҫтән яҙылған “служебка”, төнгө клубтағы беҙҙең мажаралар...
– Ә Таһирҙың ҡылығы? – тине Юнир.
– Таһирҙы ҡапҡа һаҡларға ебәрәсәктәр. Ул ышанысты аҡламаны. Ул мәсьәлә хәҙер ябыҡ. Әйткәндәй, миндә шик бар, ул беҙҙең акцияларҙы һатып алырға теләүселәр менән бәйләнештә булыуы бик ихтимал. Уны әлегә тикшерәсәктәр.
– Ә беҙҙең бурыс нимәнән торасаҡ? – тине Юнир. – Төнгө клубта типтереү менән генә сикләнербеҙ, тип уйламайым.
– Һеҙҙең бурыс – минең менән эшләү, мәғлүмәт сараларында, беҙҙең предприятиеға бәйле, мәҡәләләр менән танышыу, уларҙы туплау һәм анализлау. Ошо аҙнала, мәҫәлән, Андрей менән иғлан биреп, иҡтисадсыларға мөрәжәғәт итеп, беҙҙең акцияларҙы эҙләштереп ҡарағыҙ. Бармы, һатыламы, хаҡы нисек? Һәм башҡа мәғлүмәттәр аҙна һайын кәрәк буласаҡ.
Үҙҙәренә йөкмәтелгән эштең былай уҡ ҡатмарлы төҫ алырын Юнир күҙ алдына ла килтермәгәйне. Хәҙер көнө-төнө ошо эш менән мәшғүл булырға тура килә түгелме һуң? Шунан һуң, был йәһәттән Разифаның эш тәжрибәһе бармы икән? Ярай ҙа, сит илдә был баҙар ныҡ үҫешкән, төп урындарҙың береһен алып тора, кемдәрҙелер байыта, кемдәрҙелер бөлдөрә, ә беҙҙә күпселек уның нимә икәнлеген дә белмәй. Ваучерҙар менән алданғандан һуң, халыҡтың күпселеге бындай ҡағыҙҙарға ышанмай һәм шик менән ҡарай. Юнир тәүге контора эргәһендә үк бер егет менән танышты. Дима, тип таныштырҙы теге үҙен. Әллә ҡайҙан уҡ, үҙенең иҫке танышы һымаҡ, килеп:
– Һине нимә ҡыҙыҡһындыра? – тип һораны.
“НефтьПлюсГаз” акциялары тураһында ишеткәс, шунда уҡ йөҙө үҙгәрҙе:
– Юҡҡа йөрөйһөң, файҙаһы юҡ, – тине ул, – урамда эҙләп йөрөүеңдең бер файҙаһы ла булмаясаҡ. Күпселек алыпһатарҙар тәғәйен исемлек һәм юғары хаҡ менән йөрөй. Хәҙер һәр береһендә – адрес менән исемлек, улар йылы ресторанда һәм кафела ғына ултырып һөйләшә. “НефтьПлюсГаз” дефицитҡа әйләнеп бара. Бәлки һеҙҙе башҡа акциялар ҡыҙыҡһындыралыр? Беҙҙә бөтәһе лә бар, тип әйтерлек.
Һөйләшеүҙе ресторанда дауам иттеләр. Шул арала ғына Диманың әллә күпме танышы килеп, кәңәшләшеп китте. Һис тартынып торманылар. Һәр береһе, тип әйтерлек, “НефтьПлюсГаз” йәмғиәтенең акциялары менән ҡыҙыҡһыныуын белдерҙе.
Былай булһа, предприятие тирәһендә барған ығы-зығы тураһындағы хәбәр дөрөҫ була түгелме һуң? Юнир үҙ аллы эшләгән брокерҙар менән дә кәңәшләште. Уларҙа, ысынлап та, исемлектәр бар. Ҡайҙан ҡулға төшөргәндәрҙер, һәр хәлдә, арзан түгел, тип ишараланылар.
Икенсе көнөнә Андрей менән Юнир күргәндәре-ишеткәндәре, фараздары хаҡында күҙәтеү эшләнеләр. Иң тәүҙә Андрей үҙенең вариантын яҙып бирҙе. Көнө буйы эш күп булғас, Юнир уның отчетын уҡырға өлгөрмәй ҡалды. Кис ҡайтыр алдынан уҡырға тотонһа, сәстәре үрә тора яҙҙы. Андрей Юнир күргәндәрҙең-ишеткәндәрҙең тап киреһен яҙған. Әгәр ул яҙғандарға ышанһаң, Юнир үҙе ишетмәгән булһа, “НефтьПлюсГаз” акциялары тәрән йоҡоға талған, улар берәүҙе лә ҡыҙыҡһындырмай, баҙарҙа ихтыяж юҡ.
Юнир өндәшмәне. Тәүге һығымта бик алдатҡыс була икән. Егет бындағы хәл-ваҡиғаларҙы асыҡлау һәм күҙәтеп тороу өсөн ебәрелгән йәшерен хеҙмәткәр түгелме? Тик был хаҡта кем менән һөйләшергә? Ғәлинуров тап әлеге мәсьәлә өсөн яуап бирә, ләкин ул Юнирҙың фаразына ышанырмы? Ә Разифа Андрейҙың тоғролоғона шикләнмәй. Бәлки Сәлим Ғилметдинович менән һөйләшеп ҡарарға кәрәктер? Ләкин уның, Юнирҙың, йәмғиәттең хужаһы эргәһенә башҡалар аша туранан-тура үтеү хоҡуғы юҡ. Шулай булғас, иң тәүҙә Разифа менән кәңәшләшергә ҡала. Юнир үҙенең отчетын һәм Андрейҙың яҙғандарын бер һаҡлағысҡа һалды ла, Разифаға тоттороп: “Уҡып сығығыҙ ҙа, үҙегеҙ һығымта яһағыҙ”, – тине.
Икенсе көнөнә килеүенә Разифа ике отчет менән дә танышҡан һәм уның һығымталары менән бик ҡәнәғәт ине.
– Ике кешенең ике төрлө отчеты менән таныштығыҙ, Разифа Сәлимовна, ләкин шикләнерлек бер нәмә лә күрмәнегеҙме? – тип һораны Юнир.
– Юнир, беләһеңме, – тине Разифа, – һин үпкәләй алаһың. Был эш бик ҙурға әйләнеп бара. Акциялар артынан һунар яңы бейеклеккә күтәрелде. Андрей осрашҡан кешеләр тап ул яҙғандарҙы һөйләне. Эйе. Уныңса, баҙар беҙгә – пассив. Бары тик беҙ һеҙҙең анализлау ҡеүәһен

тикшерҙек һәм ҡәнәғәтләнерлек, тип таптыҡ. Хәҙер, ысынлап, эшкә тотона алабыҙ. Мин инде – ҡатын-ҡыҙ, мине ышандырыуы еңел. Әгәр тикшереүҙе үтә алмаһағыҙ, яңы кешеләр эҙләргә тура килер, тип борсола инем. Ҡотлайым! Һеҙҙең икегеҙ менән дә контракт төҙөйбөҙ, эш хаҡы тураһында һөйләшәбеҙ һәм ныҡлап эшкә тотонабыҙ.
– Бер һорау мөмкинме? – тине Юнир.
– Эш хаҡы тураһындамы? – тине Разифа.
– Юҡ, эш хаҡы түгел, – тине Юнир, – беҙҙең төркөмгә берәй ҡатын-ҡыҙҙы йәлеп итеү мәсьәләһе борсой.
– Ә мин генә булһам, ярамаймы? – тине Разифа, йылмайып. – Был ҡәтғи талапмы?
– Үҙегеҙ уйлағыҙ, – тине Юнир, – һеҙгә бит халыҡ араһына сығырға, төнгө клубтарға барырға тура килә. Эргәгеҙҙә ҡатын-ҡыҙҙарҙан берәүһе булһа, мин дә үҙемде ышаныслыраҡ тойор инем.
– Юҡ инде, – тине Разифа, – теге төндө мин һинән ышаныслыраҡ кешене күрмәнем. Тәүге төндө һынауҙы нисек үттең, һиҙҙеңме? Ныҡ кеше булып сыҡтың! Әлбиттә, мин бер аҙ аптыратҡанмындыр...
Юнир аптыраны ла ҡуйҙы. Бына нисек булған икән?!
Рәсәйҙә капитализм шарттарына күсеү бик еңелдән бармай. Кемдәр байыраҡ, улар мал үҙләштереүҙе үҙҙәренең төп кәсебе итһә, күпселек уларҙың нимә ҡыланыуҙарын күҙәтеү менән генә сикләнә. Ни хәл итәһең, әүәлдән билдәле мәҡәл. Кемдеңдер өйрәһе шыйыҡ, икенселәрҙең ынйылары вағыраҡ.