+16 °С
Болотло
Бөтә яңылыҡтар
Шулай ҙа була!
26 Август , 11:00

ПРЕМИЯ

(Юмореска) – Хөрмәтле туғандар, әй, комиссия ағзалары! Йылына бер тапҡыр ғына уҙғарыла торған ултырышты башлайбыҙ. Яҡташыбыҙ, халҡыбыҙҙың аҫыл улы, шағир Зөбәйер Байрамов исемендәге премияға дәғүә итеүселәрҙең эштәрен ҡарайбыҙ. Быйыл ун эш килде. Шулар араһынан дүртәүҙе һайлап алабыҙ. Кандидаттар барыһы ла лайыҡлы, ләкин беҙ, йыл­да­ғыса, иң-иңдәрен айырып алырға тейеш. Тимәк, бөгөнгө ултырышта ун ете комиссия ағзаһының һайлап ҡына алын­ған дүр­тәүһе ҡатнаша, был мәғлүмәттәр барыһы ла протокол өсөн булды. Үҙебеҙ өсөн шуны өҫтәп әйтәм, әйҙәгеҙ, алдан һөй­лә­шел­гәндәрҙе ҡарайбыҙ ҙа, ҡайта­йыҡ. Юҡ-бар хәбәрҙәр менән баш бутаусылар булмаһын, йәме! Ауылда электән шағирҙар тулы, шуға үҙебеҙҙекеләрҙе генә һайлаһаҡ та зыяны юҡ. Тимәк, комиссия рәйесе – Һатлыҡйәнов Факил Ҡыям улы, мин булам бит инде, һәм сәркәтип – Бирешмәҫова Ҡотлобикә. Аң­лауы­ғыҙса, был да протокол өсөн. Шулай кәрәк. Йә, кемдән башлайбыҙ?

ПРЕМИЯ
ПРЕМИЯ

– Арағыҙҙа иң олоһо булараҡ, бер-ике һүҙ генә әйтеп ебәрәйем, – өҫтәл башында ултырған Ҡәҙерниса инәй ҡал­тыранып ҡына ҡул күтәрҙе.
– Бөтәгеҙ ҙә белеп тораһығыҙ, мин ғү­мерем буйы ошо клубтың иҙәнен йыу­ҙым. Бер үҙем өс ҡыҙ үҫтерҙем. Ҡхм- ҡхым...
– Ҡәҙерниса апай, былтыр шулайтып уртансығыҙға, Гөл­ни­сағыҙға, премия бир­ҙек бит инде, унан алда Әлмисаға! Һуң, кисә генә һөйләштек шул турала... – комис­сия етәксеһе ҡыҙа башланы...
– Зинһар, бүлдермәгеҙ. Кем белә, бәл­ки мине һуңғы тапҡыр күрәһегеҙҙер, кө­йә­ләнһәм, ҡан баҫымым күтәрелә лә китә. Шуға һүҙемде һүҙ итегеҙ, Зәбирәмә бирегеҙ инде быйыл. Яңғыҙыма уларҙы үҫтереү еңел булманы. Холоҡтары холоҡ­мо, һәр береһе биҙун. Ижад кешеләре һымаҡ ҡыланалар әле. Апайымдар алған­ды, мин ни ерем менән кәм, тип илап ултырып ҡалды Зәбирәм. Ни тиһәң дә мин ғүмерем буйы һеҙҙең улты­рыш­тарҙан һуң ҡалған бысраҡты йыуғанмын. Бында ниҙәр булғанын, нимә тураһында һөй­ләш­кәндәрегеҙҙе яҙып алып йөрөнөм. Әгәр бәләкәсемә бирелмәһә, иптәштәр, былтырғы "теге эш" тураһында районға хәбәр итеүе ауыр булмаҫ.
– Һуң, Ҡәҙерниса апай... Улай пландан тыш ҡыҫылыр бул­һағыҙ, шиғыр кәрәк. Районға нимә тип отчет бирәйек?
– Шиғыр ни, ана, интернет тулы! Шуларҙан алып-йолҡоп отчетын да бирегеҙ һуң! Былай, "теге эш" буйынса яҙмам әҙер ул, сығарһаммы...
– Ярай, өндәшмә, Ҡәҙерниса апай, аңланыҡ инде, – Факил Ҡыям улы тиҙерәк кенә сәркәтибе яғына ҡарап алды:
– Протоколдың был өлөшөн һуңынан яҙырбыҙ, ҡалдырып тор! – тине етди генә итеп. Шунан алдында торған стакандағы һыуҙы күтәреп эсте лә, ҡарлыға яҙып:
– Нишләп бүтәндәр өндәшмәй? Быйыл премия аҡсаһы дүрт кешелек кенә. Улары ла комиссия ағзаларына эш өсөн бүленмәй! – тине.
– Улайһа, рөхсәт итегеҙ! – Карам ҡарт тороп баҫты. – Мин ни, ғүмерем буйы тракторҙа йөрөһәм дә, шиғыр уҡығаным бар. Ҡайһылары көйләп уҡыла, ҡайһы­ларын уҡығанда эләгеп йығылаһың, тигәндәй.
– Тәк, ошондай матур фекерҙәрҙе протоколға индер зинһар, Ҡотлобикә, – тип ҡыҫтырылды Факил Ҡыям улы. – Ғәфү итегеҙ.
– Ҡхм... Ҡайҙа туҡталдым әле? Ә-ә, эйе, теге кем әле, анау ша­ғир, баяғы премия исемендәге кеше бит әле, шуның районкала сыҡ­ҡан шиғырын уҡыйым тип, трактор менән ошо клуб баҡ­са­һына бә­рел­гәйнем бит, хәтерегеҙҙәлер. Шунан алып, уҡығаным юҡ. Егерме йыллап барҙыр. Шуға, мәйтәм, Ҡәҙернисаның, баяғы, бәләкәй ҡыҙына бирәйек, тием. Шиғыры табылыр ул, иң мө­һиме – үҙебеҙҙең ҡулда саҡта исем биреп ҡалайыҡ. Ул ғүмерлек.
Карам ҡарт Ҡәҙерниса инәй яғына ҡарап күҙ ҡыҫҡан булды ла, урынына ултырҙы.
Комиссия ағзалары аҫтыртын ғына бер-береһенә ҡарашып алды.

– Улайһа, минең дә ҡыҙҙарыма бирә­йек! – Вәсилә апай түҙмәне. – Гел Ҡәҙер­ниса апайҙың балаларын ҡарағансы. Ул барыбер премия аҡсаһын ошонда ултырғандарға үҙенсә таратып сыға инде. Йә­шерен-батырын түгел. Ә минең ҡыҙҙа­рым, исмаһам, бер күлдәк алып кейеп ҡы­уа­ныр. Ҡыҙҙарға нимә инде ул? Эт күңеле баяғы ней бит әле...
– Ә шиғыр? – Факил Ҡыям улы тағы ҡалҡты. – Протокол яҙмай тор, –тип, тағы сәркәтип яғына өндәште.
– Интернетта күп, ти ҙә баһаң! Ҡә­ҙер­ниса апайҙың бисураһына булға­ны, ми­не­келәргә табылмаҫ, тиһеңме? Отчет өсөн, тием. Әгәр юҡ икән, Факил ағай, те­ге ваҡытта мәктәптәге нейегеҙҙе ҡаты­нығыҙға һөйләйем!
– Атаҡ! Шундайға китһә, премия ала торған дүртенсе кеше итеп минең ысын шағир ҡустымды, Дәүләтте, яҙып ҡуйы­ғыҙ! Уның урлап алмаған, үҙе ижад ит­кән шиғырҙары аҙна һайын берәй жур­­налда, гәзиттә баҫылып тора! – өҫ­тәл­дең бер мөйөшөндә аптырап ҡына ултырған Рима апайға йән кергәндәй булды.
– Баҫылһа һуң! Нишләп беҙ ҡапыл, бер һүҙһеҙ уны исемлеккә индерергә тейеш әле?! Ул былай ҙа шағир, премия­һыҙ ҙа исемен бөтәһе лә белә! Ана, лутсы Мәймүнә инәйҙең улына бирәйек. Егәрле бит! Ауылдағы бөтә ололарға утынын ярышһынмы, һыуын килтерһен­ме! Уның өсөн хаҡын да ҡайырып ала, шулай ҙа кешегә файҙаһы тейә бит. Ә һинең шиғыр яҙған ҡустыңдан ни фай­ҙа? Ауылға йылына бер ҡайтып киткә­нен­дә лә бер кем дә күрмәй ҡала! – Ка­рам ҡарт һикереп тороп, ҡыҙыу һөй­ләргә кереште.
– Атаҡ! Беҙ бында шағир исемендәге премия бирергә йыйылмағанмы?! Улай­ға китһә, мин дә кәрәк урынға хәбәр итә алам... – уҡытыусы Рима апай аптырауын йәшерә алманы.
– Шулайын-шулай ҙа, әммә ләкин... – Факил Ҡыям улы тағы тотлоҡто.
– Ә-ә, уның килемен бүлешергә тип килешелгәнме? Юҡ инде, ҡоҙа-ҡоҙағый­ҙар, беҙҙең менән улай килеп сыҡмаҫ! Шағирға – шағир исемендәге премия булырға тейеш!
Комиссия ағзалары дәррәү һикереп торҙо. Хатта Ҡәҙерниса инәйҙең ултыр­ғысы ҡолап китте.
– Ошо комиссияла үҙ кешеләребеҙ генә ултырған һымаҡ ине, уҡыған кеше булһын, тигән булышып... Рима килен, өндәшмәгән кеше, тинегеҙ ҙә һуң! Уҡы­ғандар, ана, шулайта башлай. Конкурсанттар араһында ысын шағир булырын кем белгән дә, эштәрен кем уҡып ҡара­ған, тигәндәй... Ярай, үткәрәйек егетте. Яҙһын, ижад итһен, – өҫтөнән ауыр йөк төшкәндәй, Факил Ҡыям улы сәркәтибе яғына йылмайып ҡараны. – Тап шул егет тураһында протоколға тулыраҡ итеп яҙ инде, улайһа...

Рәзилә ЫРЫҪҠУЖИНА.

Автор:
Читайте нас: