ПРЕМИЯ

– Арағыҙҙа иң олоһо булараҡ, бер-ике һүҙ генә әйтеп ебәрәйем, – өҫтәл башында ултырған Ҡәҙерниса инәй ҡал­тыранып ҡына ҡул күтәрҙе.
– Бөтәгеҙ ҙә белеп тораһығыҙ, мин ғү­мерем буйы ошо клубтың иҙәнен йыу­ҙым. Бер үҙем өс ҡыҙ үҫтерҙем. Ҡхм- ҡхым...
– Ҡәҙерниса апай, былтыр шулайтып уртансығыҙға, Гөл­ни­сағыҙға, премия бир­ҙек бит инде, унан алда Әлмисаға! Һуң, кисә генә һөйләштек шул турала... – комис­сия етәксеһе ҡыҙа башланы...
– Зинһар, бүлдермәгеҙ. Кем белә, бәл­ки мине һуңғы тапҡыр күрәһегеҙҙер, кө­йә­ләнһәм, ҡан баҫымым күтәрелә лә китә. Шуға һүҙемде һүҙ итегеҙ, Зәбирәмә бирегеҙ инде быйыл. Яңғыҙыма уларҙы үҫтереү еңел булманы. Холоҡтары холоҡ­мо, һәр береһе биҙун. Ижад кешеләре һымаҡ ҡыланалар әле. Апайымдар алған­ды, мин ни ерем менән кәм, тип илап ултырып ҡалды Зәбирәм. Ни тиһәң дә мин ғүмерем буйы һеҙҙең улты­рыш­тарҙан һуң ҡалған бысраҡты йыуғанмын. Бында ниҙәр булғанын, нимә тураһында һөй­ләш­кәндәрегеҙҙе яҙып алып йөрөнөм. Әгәр бәләкәсемә бирелмәһә, иптәштәр, былтырғы "теге эш" тураһында районға хәбәр итеүе ауыр булмаҫ.
– Һуң, Ҡәҙерниса апай... Улай пландан тыш ҡыҫылыр бул­һағыҙ, шиғыр кәрәк. Районға нимә тип отчет бирәйек?
– Шиғыр ни, ана, интернет тулы! Шуларҙан алып-йолҡоп отчетын да бирегеҙ һуң! Былай, "теге эш" буйынса яҙмам әҙер ул, сығарһаммы...
– Ярай, өндәшмә, Ҡәҙерниса апай, аңланыҡ инде, – Факил Ҡыям улы тиҙерәк кенә сәркәтибе яғына ҡарап алды:
– Протоколдың был өлөшөн һуңынан яҙырбыҙ, ҡалдырып тор! – тине етди генә итеп. Шунан алдында торған стакандағы һыуҙы күтәреп эсте лә, ҡарлыға яҙып:
– Нишләп бүтәндәр өндәшмәй? Быйыл премия аҡсаһы дүрт кешелек кенә. Улары ла комиссия ағзаларына эш өсөн бүленмәй! – тине.
– Улайһа, рөхсәт итегеҙ! – Карам ҡарт тороп баҫты. – Мин ни, ғүмерем буйы тракторҙа йөрөһәм дә, шиғыр уҡығаным бар. Ҡайһылары көйләп уҡыла, ҡайһы­ларын уҡығанда эләгеп йығылаһың, тигәндәй.
– Тәк, ошондай матур фекерҙәрҙе протоколға индер зинһар, Ҡотлобикә, – тип ҡыҫтырылды Факил Ҡыям улы. – Ғәфү итегеҙ.
– Ҡхм... Ҡайҙа туҡталдым әле? Ә-ә, эйе, теге кем әле, анау ша­ғир, баяғы премия исемендәге кеше бит әле, шуның районкала сыҡ­ҡан шиғырын уҡыйым тип, трактор менән ошо клуб баҡ­са­һына бә­рел­гәйнем бит, хәтерегеҙҙәлер. Шунан алып, уҡығаным юҡ. Егерме йыллап барҙыр. Шуға, мәйтәм, Ҡәҙернисаның, баяғы, бәләкәй ҡыҙына бирәйек, тием. Шиғыры табылыр ул, иң мө­һиме – үҙебеҙҙең ҡулда саҡта исем биреп ҡалайыҡ. Ул ғүмерлек.
Карам ҡарт Ҡәҙерниса инәй яғына ҡарап күҙ ҡыҫҡан булды ла, урынына ултырҙы.
Комиссия ағзалары аҫтыртын ғына бер-береһенә ҡарашып алды.

– Улайһа, минең дә ҡыҙҙарыма бирә­йек! – Вәсилә апай түҙмәне. – Гел Ҡәҙер­ниса апайҙың балаларын ҡарағансы. Ул барыбер премия аҡсаһын ошонда ултырғандарға үҙенсә таратып сыға инде. Йә­шерен-батырын түгел. Ә минең ҡыҙҙа­рым, исмаһам, бер күлдәк алып кейеп ҡы­уа­ныр. Ҡыҙҙарға нимә инде ул? Эт күңеле баяғы ней бит әле...
– Ә шиғыр? – Факил Ҡыям улы тағы ҡалҡты. – Протокол яҙмай тор, –тип, тағы сәркәтип яғына өндәште.
– Интернетта күп, ти ҙә баһаң! Ҡә­ҙер­ниса апайҙың бисураһына булға­ны, ми­не­келәргә табылмаҫ, тиһеңме? Отчет өсөн, тием. Әгәр юҡ икән, Факил ағай, те­ге ваҡытта мәктәптәге нейегеҙҙе ҡаты­нығыҙға һөйләйем!
– Атаҡ! Шундайға китһә, премия ала торған дүртенсе кеше итеп минең ысын шағир ҡустымды, Дәүләтте, яҙып ҡуйы­ғыҙ! Уның урлап алмаған, үҙе ижад ит­кән шиғырҙары аҙна һайын берәй жур­­налда, гәзиттә баҫылып тора! – өҫ­тәл­дең бер мөйөшөндә аптырап ҡына ултырған Рима апайға йән кергәндәй булды.
– Баҫылһа һуң! Нишләп беҙ ҡапыл, бер һүҙһеҙ уны исемлеккә индерергә тейеш әле?! Ул былай ҙа шағир, премия­һыҙ ҙа исемен бөтәһе лә белә! Ана, лутсы Мәймүнә инәйҙең улына бирәйек. Егәрле бит! Ауылдағы бөтә ололарға утынын ярышһынмы, һыуын килтерһен­ме! Уның өсөн хаҡын да ҡайырып ала, шулай ҙа кешегә файҙаһы тейә бит. Ә һинең шиғыр яҙған ҡустыңдан ни фай­ҙа? Ауылға йылына бер ҡайтып киткә­нен­дә лә бер кем дә күрмәй ҡала! – Ка­рам ҡарт һикереп тороп, ҡыҙыу һөй­ләргә кереште.
– Атаҡ! Беҙ бында шағир исемендәге премия бирергә йыйылмағанмы?! Улай­ға китһә, мин дә кәрәк урынға хәбәр итә алам... – уҡытыусы Рима апай аптырауын йәшерә алманы.
– Шулайын-шулай ҙа, әммә ләкин... – Факил Ҡыям улы тағы тотлоҡто.
– Ә-ә, уның килемен бүлешергә тип килешелгәнме? Юҡ инде, ҡоҙа-ҡоҙағый­ҙар, беҙҙең менән улай килеп сыҡмаҫ! Шағирға – шағир исемендәге премия булырға тейеш!
Комиссия ағзалары дәррәү һикереп торҙо. Хатта Ҡәҙерниса инәйҙең ултыр­ғысы ҡолап китте.
– Ошо комиссияла үҙ кешеләребеҙ генә ултырған һымаҡ ине, уҡыған кеше булһын, тигән булышып... Рима килен, өндәшмәгән кеше, тинегеҙ ҙә һуң! Уҡы­ғандар, ана, шулайта башлай. Конкурсанттар араһында ысын шағир булырын кем белгән дә, эштәрен кем уҡып ҡара­ған, тигәндәй... Ярай, үткәрәйек егетте. Яҙһын, ижад итһен, – өҫтөнән ауыр йөк төшкәндәй, Факил Ҡыям улы сәркәтибе яғына йылмайып ҡараны. – Тап шул егет тураһында протоколға тулыраҡ итеп яҙ инде, улайһа...

Рәзилә ЫРЫҪҠУЖИНА.