Төш һәм өн (көлкөлө монолог)

Рәдиф ТИМЕРШИН

Йәмәғәт! Таныш булайыҡ: мин – әкиәттәге Солтан. Бер заман шулай төш күреп ятам: әкиәттән һеҙҙең заманға килеп сыҡҡанмын, имеш. Тарантасҡа пар ат ектереп, Стәрле – Өфө юлы менән китеп барам шулай. Ҡапыл алда бер әҙәми зат пәйҙә булмаһынмы!

- Тр-р-р-р! Стоп! Мин – гаишник! – ти, полосатый уҡлау күтәргән.

- Автогражданка оформить иттеңме? – ти.

- Чауа, чауа, – мин әйтәм, – кит бынан, мин – Солтан! – тим.

- Һин минең өсөн Солтан түгел, һин минең өсөн – олтан! – ти теге.

- Нимә ул, – мин әйтәм, – автовражданка?

- Вражданка түгел, гражданка, – ти теге. – Тарантасыңды страховать иттеңме? – ти. Уныһы нимә була тағы, тигәс:

- Страховка ул – алтыныңды биреү, – ти теге.

- Етмеш ете ҡатынымды бирһәм-бирәм, алтынымды бирмәйем! – тип, тәхет таяғы менән полосатый уҡлауын һуғып һындырҙым. Һаман бәйләнә теге.

- Аттарың нисә ат көслө? – ти.

- Күҙең сыҡҡанмы ни? – мин әйтәм. – Ана бит тарантасҡа ике ат егелгән! – тим.

- Ә ниңә аттарыңдың артында госномер юҡ? – ти теге. – Угнал, да? – ти. Кеҫәһенән төймәле һабын һауыты сығарҙы ла:

- Внимание всем постам! Начинаем операцию “Захват!” – тип аҡыра башланы. Вәт зәхмәт!

- Кемде захватывать итәһегеҙ? – тим.

- Кемде булһын, һине! – ти.

- Һуң мин бында бит инде. Бер ҡайҙа ла ҡасмағанмын, – тим.

- Ҡасҡандарҙы милиция тота алмай, беҙгә һинең кеүек ҡасмағандар кәрәк, – ти теге. Ярай әле күсерем башлы. Аңлап алған быға нимә кәрәген.

Тегегә бер тоҡ алтын ырғыттыҡ та алға елдерҙек. Теге: “Внимание, всем постам! Операция “Завхат” отменяется! Я уже захватил что нужно”, – тип тороп ҡалды тоғон ҡосаҡлап. Шатлығынан илай, меҫкен.

- Алтын өсөн рәхмәт, Солтан, минән һиңә бер суртан, – ти. – Берәй балыҡсы шоферҙы ҡаптырғас бирермен, – ти.

Алтын – әкиәттә генә ҡөҙрәтле тиһәм, һеҙҙең заманда ла шулай икән. Шул алтынға, һеҙҙеңсә әйтһәк, аҡсаға теләһә ниндәй дәкүмит һатып алып була, ти. Хатта юғары белемде лә, кандидатскийҙы, докторскийҙы ла һатып алалар икән хәҙер. Бер вәзиремдең бажаһы һөйләп торҙо. Вуз тигән йотҡа быйыл бер бәрән, һигеҙ һыйыр, туғыҙ тана, һикһән һарыҡ, ҡырыҡ туғыҙ ҡаҙ, бер көтөү күркә, шуларға эйәреп улыбыҙ ҙа инеп китте, ти. Бер бәрән тигәне шул улылыр инде. Шул бәрән бер ай уҡыған да, һарыҡ булып сығып киткән. Әҙер диплом һатып алған. Ҙур ғалим буласаҡмын, тип әйтә ти.

Төшөмдә һеҙҙең заманға килеп сыҡҡанмын, тигәйнем бит. Шулай, бармағыма шырпы ингән, имеш. Бер частный балнисҡа барҙым. Мин – Солтан, тигәс аңламай торҙолар. “Мин – бай, аҡсам күп”, – тигәйнем, бөтә балнис персоналы ябырылды яныма. Иҙән йыуыусыларға ҡәҙәр. Ышвабра тотоп. Психиатр, педиатр, невролог, онколог, гинеколог, дерматолог, ортопед, логопед, тағы әллә кемдәр. Хатта ҡайҙандыр ишетеп, бер астролог та килеп еткән. Был әҙәм Кәзәмөгөҙ йондоҙлоғо аҫтында тыуған, уны мин дауалайым, ти. Хирургтар операцияларын ташлап килгән. Береһе ярты үпкә тотҡан, икенсеһе – һигеҙ метр эсәк. Бөтәһе лә аҡса өмөт итә. Һәр береһе үҙенсә диагноз ҡуя. Береһе, был – аҡһаҡ, ти. Икенсеһе, ҡабырғаһы тура түгел, кәкрәйгән, ти. Өсөнсөһө, табанын йөн баҫҡан, ти. Дүртенсеһе, сәсенә ҡан һауған, ти. Бишенсеһе, ҡанында шәкәр күп, ти. Ә диетолог әйтә, шәкәрендә ҡан күп, ти. Кардиолог: “Стоп! Йөрәге туҡтаған бының! Атипичный куриный грипп”, – ти. Шунан бер-береһен бүлдерә-бүлдерә һанап киттеләр, мин һиңә әйтәйем! “Эсәктәре уралған, күҙенән нур юғалған, һөйәктәре серегән, подшипнигы ирегән, бауырҙары кәлшәйгән, быуындары бөршәйгән, йөрәген май ҡаплаған, баш һөйәге сатнаған, бөйөрҙәрен таш баҫҡан, ашҡаҙанына аш баҫҡан, баш мейеһен мүк баҫҡан, ҡолағына эт баҫҡан…” Ҡуймаған диагноздары ҡалманы. Сестра исемле ҡыҙ күмпәтер тигән тартманың төймәләренә баҫҡыланы ла:

- Господин Солтан, анализдар биреп тормағыҙ, һеҙгә хатта телегеҙҙе күрһәтеүҙең дә хәжәте юҡ, – ти. Нимәмде күрһәтәйем һуң улай булғас, тигәйнем, бакстарығыҙҙы күрһәтегеҙ, ти. Сисенә башлағайным, былар көлөргә тотондо. Баҡһаң, ул бакс тигәндәре аҡсаны аңлата икән. Әпәт аҡса! Һуң, мин әйтәм, бармағыма шырпы ғына кергән бит минең, шуны ғына алығыҙ, тим. Ниндәй шырпы ул хәҙерге заманда, тиҙәр. Японский зажигалка керһә, алыр инек, тиҙәр…

Башым әйләнеп китте. Аҡылдан яҙам, мин әйтәм. Мин аҡылдан яҙам, тигәс, психиатрҙың шатланғанын күрһәгеҙ икән! Үрле-ҡырлы һикерә! Үгеҙ булып үкерә! “Пошли, господин Солтан, покажу тебе суртан!” – ти. Психбалнисҡа алып китте. Алтын тулы тоҡтарың өсөн борсолма, үҙем урынлаштырырмын, ти.

Эй, туғандар! “Сит ерҙә солтан булғансы, үҙ ереңдә олтан бул” тип юҡҡа ғына әйтмәгәндәр икән шул. Китәм, әкиәтемә кире инеп китәм!..